Varhelji je u nedjelju veče pozdravio odluku Vlade Srbije da povuče protjerivanje crnogorskog ambasadora i pozvao Crnu Goru da povuče isti potez. Time se komesar EU – kršeći evropske principe – direktno umiješao, ne samo u odnose Beograda i Podgorice, već i u unutrašnju politiku u Crnoj Gori.
Motive za neprimjereni istup Varheljija treba tražiti u razgranatim poslovno-političkim vezama srpskog predsjednika Aleksandra Vučića, premijerke Ane Brnabić i mađarskog premijera Viktora Orbana.
O tim vezama svjedoče srpski mediji. Sredinom prošle godine srpski BIRN je objavio obimno istraživanje o poslovnim vezama srpskih i mađarskih političara.
“Posao zamjene ulične rasvjete širom Srbije preuzele su kompanije povezane sa ljudima iz najbližeg okruženja Viktora Orbana, Aleksandra Vučića i Ane Brnabić, a 25 miliona eura dobile su te firme u samo nekoliko gradova u kojima je Vučićeva Srpska napredna stranka na vlasti”, napisali su novinari BIRN-a.
U obimnom tekstu se pokazuje kako je glavna uloga u uvođenju LED osvjetljenja u Mađarskoj pripala firmi Elios Innovativ Zrt kojom su rukovodili Ištvan Tiborc, 32-godišnji suprug Orbanove najstarije ćerke Rahel i njegov prijatelj i poslovni partner Balint Erdei, da bi godinu dana kasnije firma krenula sa poslom uvođenja LED osvjetljenja u desetini gradova u Mađarskoj.
Nekoliko mjeseci nakon što su Orban i Vučić, tadašnji premijer Srbije, održali prvu zajedničku sjednicu vlada firma je otvorila svoj ogranak u Srbiji u decembru 2014. godine.
BIRN i mađarski portal Direkt 36 otkrili su veze između Eliosa i firmi koje rade u Srbiji i firme U Light Kft, koja je otvorila ogranak u Srbiji.
O razgranatim vezama politike i biznisa ukazuje i podatak da je u poslove uvođenja LED osvjetljenja sa ovom mrežom povezanih kompanija uključena i formalno slovenačka firma Resalta, čiji je suvlasnik investicioni fond na čijem je čelu nekadašnji poslodavac premijerke Ane Brnabić.
Nakon što je Evropska kancelarija za borbu protiv korupcije (OLAF) započela istragu o 35 projekata za ulično osvjetljenje u Mađarskoj, Orbanov zet napustio je firmu u aprilu 2015. godine. Istraga ove kancelarije u svim slučajevima pokazala je „ozbiljne nepravilnosti“ i „sukob interesa“, a u 17 slučajeva i „organizovanu prevaru“.
Tokom nekoliko godina, poslovne veze političkih oligarha Srbije i Mađarske su se produbile. Kako jačaju političke veze između desničarskih lidera u Beogradu i Budimpešti, jačali su i poslovi firmi bliskih strankama na vlasti, koje su preuzele poslove zamjene uličnog osvjetljenja u brojnim gradovima u Srbiji.
Stoga ne treba da čudi da se Oliver Varhelji, čovjek od povjerenja Viktora Orbana, aktivirao i dramatično zloupotrijebio poziciju komesara EU da bi politički pomogao zvanični Beograd Aleksandra Vučića. Pitanje je, samo, zbog čega ćuti zvanični Brisel.
Draško Đuranović
