Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić u Briselu je prihvatio Evropski sporazum o Kosovu, a zatim i njegov Aneks u Ohridu. Iako se ovo u javnosti tumači kao neformalno priznanje Kosova, Srpska pravoslavna crkva se i dalje ne oglašava. Jedino što znamo jeste da su se petkom služili molebani. I to je sve, piše Nova.rs.
Kako navodi ovaj portal, predsjednik Srbije u više navrata je isticao da se sa predstavnicima SPC konsultuje u vezi rješavanja kosovskog pitanja.
Nakon sastanka u novembru 2022. sa patrijarhom Porfirijem i članovima SPC, Vučić je izjavio da su odlučni u tome da “snažno i zajednički brane vitalne, nacionalne i državne interese“. Tema je naravno bilo Kosovo, koje SPC smatra neotuđivim dijelom Srbije.
Zatim je u decembru patrijarh Porfirije žejleo da posjeti KiM, ali mu je Priština tu posetu zabranila dok ne osudi podizanje barikada na sjeveru. Nakon urgencije novog ministra u Vladi Aljbina Kurtija, Nenada Rašića, patrijarhu je posjeta ipak, odobrena u januaru, ali on na KiM nije otišao.
Molebani i uvjerenja
Srpska pravoslavna crkva je saopštila da će po unaprijed utvrđenom programu patrijarh Porfirije na praznik Rođenja Gospoda i Spasa našega Isusa Hrista, u ponoć, služiti svetu arhijerejsku Liturgiju u hramu Svetog Save na Vračaru. Kako su tad naveli u saopštenju SPC, “patrijarh će u Pećku Patrijaršiju i u posetu sveštenstvu i vjernom narodu Eparhije raško-prizrenske otići u skladu sa svojim programom i nahođenjem koji nisu vezani ni sa jednim političkim kontekstom ili sa bilo kojom ličnošću iz političkog života“.
Patrijarh Porfirije i arhijeri SPC zatim su 20. januara iznijeli uvjerenje da “rukovodstvo Srbije na čelu s predsjednikom Aleksandrom Vučićem neće i ne može pristati ni na kakva uslovljavanja koja imaju za cilj uspostavljanje nezavisnosti Kosova i Metohije”.
Uslijedili su pregovori EU sa Vučićem i Kurtijem oko Evropskog predloga sporazuma, koji su obje strane prihvatile prvo u Briselu, a zatim i u Ohridu.
Crkva se nije oglašavala. Osim što je krajem februara saopštila da će se svakog petka služiti molebani.
“Svakog petka, sa početkom u 17 časova, služiće se tokom Svete Četrdesetnice, moleban Presvetoj Bogorodici za naš verni narod na Кosovu i Metohiji, za naše svetinje na Кosovu i Metohiji, za naše Кosovo i Metohiju“, saopštila je SPC.
Šta će biti s imovinom SPC
Evropski zvaničnici u međuvremenu nas uvjeravaju da su i Beograd i Priština započeli implementaciju dogovorenog.Za srpsku stranu to podrazumijeva i da će u nekom trenutku prihvatiti i ulazak Kosova u sve međunarodne organizacije, dakle i u Ujedinjene nacije, što se u javnosti tretira kao de fakto priznanje Kosova.
Pod velikim znakom pitanja je i šta će se desiti sa imovinom SPC na KiM. Iako je Sporazumom koji su Beograd i Priština prihvatili u februaru u Briselu predviđeno i rješavanje statusa Srpske pravoslavne crkve na KiM, u ohridskom Aneksu o ovome nema ni riječi. Zato se nameće pitanje šta će se desiti s imovinom SPC i kakva je sudbina više od 1.300 manastira, crkava i drugih objekata koji se nalaze na Kosovu.
Crkva se ni oko toga nije oglašavala.
Aleksandar Vučić u međuvremenu nastavlja da se hvali kako niko kao aktuelna vlast nije toliko pomagao Srpsku pravoslavnu crkvu u poslednjih 50 godina.
Desetine miliona evra pomoći od države
Istina je da SPC godinama unazad “vanredno” dobija od države na desetine miliona eura, ne računajući novac koji joj svake godine legne iz budžeta. Samo za izgradnju Hrama Svetog Save u posljednjih pet godina Crkvi je uplaćeno više od 60 miliona eura.
Vučić je u septembru 2020. otkrio da je samo u poslednje tri i po godine država za izgradnju Hrama izdvojila 43 miliona eura.
Od tada su izdvojene još dvije ogromne donacije za Hram – u aprilu 2021. u iste svrhe iz tekuće budžetske rezerve izdvojeno je više od 14 miliona eura, dok je četiri meseca kasnije uplaćeno još šest miliona eura. Time su ukupna izdvajanja za Hram porasla na više od 60 miliona eura.
Slivanje budžetskog novca u kasu SPC nastavljeno i u 2022.
Međutim, to je samo jedan dio donacija za SPC. Primera radi, ove godine je u dva navrata Crkvi iz tekuće budžetske rezerve uplaćeno po 20 miliona dinara i to Srpskoj pravoslavnoj eparhiji Sremskoj iz Sremskih Karlovaca i Pravoslavnoj eparhiji osečkopoljskoj i baranjskoj u Dalju.
Takođe, u 2022. je i Eparhija gornjokarlovačka dobila dio kolača i to u iznosu od 7,3 miliona dinara.
Među većim donacijama je i ona koju je Vlada u julu 2019. odborila Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Tada joj je na ime obnove Hrama Svete Trojice u Mostaru uplaćeno 59,1 milion dinara ili oko pola miliona eura.
Vlada je velikodušne donacije SPC-u uplaćivala i tokom 2018. godine, kada joj je, kako je tada saopšteno, zbog „teške situacije“ u kojoj se nalazi iz budžetskih sredstava uplaćeno oko million eura, navodi Nova.rs.