Sajema (Saeima), nacionalni parlament Letonije, 8. septembra je usvojio u dva čitanja amandmane na izmjene i dopune zakona o Letonskoj pravoslavnoj crkvi. Za je glasala 73 poslanika, tri protiv, jedan uzdržan. Amandmani su upućeni Komisiji za ljudska prava i javne poslove.
Izmjene zakona o Letonskoj crkvi imaju za cilj da osiguraju da ona bude potpuno nezavisna u odnosu na Moskovsku patrijaršiju — javlja RTV Letonije (lsm.lv).
Odluka o nezavisnome statusu Crkve u interesu je letonskoga pravoslavlja, cijeloga društva i nacionalne bezbjednosti, napominje Sajema. Promjene ne utiču na kanonska pitanja i ne ometaju crkvenu doktrinu, ističe se u napomeni uz zakon.
Do 31. oktobra o.g. Letonska pravoslavna crkva svoj ustav mora uskladiti sa izmjenama i dopunama zakona.
„Antena M” je 6. septembra objavila da je predśednik Letonije, Egils Levits, podnio parlamentu nacrt zakona o promjeni statusa Letonske crkve (vidi link dolje).
Trenutno Pravoslavna crkva u Letoniji je samoupravna jurisdikcija unutar Moskovske patrijaršije; na čelu joj je mitropolit Aleksandar Kudrjašovs, ili, rusifikovano — Kudrjašov.
Letonsku pravoslavnu crkvu (Latvijas Pareizticīgā Baznīca) de facto je djelimično priznao kao nezavisnu 1921. godine patrijarh moskovski Tihon Belavin, kada je Letonija, nekada dio Ruske carevine, proglasila nezavisnost. Tihon, Sinod i Viši crkveni savjet Moskovske patrijaršije su Crkvi u Letoniji tada uvažili „внутреннюю самостоятельность”, tj. „unutrašnju samostalnost”.
Međutim, Letoniju je 1940. okupirao komunistički SSSR, a Letonska crkva je uključena u Rusku pravoslavnu crkvu.
Samoupravna jurisdikcija unutar Moskovske patrijaršije mitropolitu u letonskoj prijestonici Rigi je priznata 1990. godine, nakon što je Letonija proglasila (obnovila) svoju državnu nezvisnost, napuštajući SSSR.
Sadašnji mitropolit u Rigi, Aleksandar, star 82 godine — koji je rođen u Letoniji — postavljen je 1990. iz Moskve, odlukom Ruske crkve. Većina bogosluženja u Letonskoj crkvi je na letonskom jeziku.
Predśednik Levits — ugledni pravnik, do 2019. sudija Evropskoga suda pravde — naveo je da postoji rizik da rukovodstvo Ruske pravoslavne crkve jednostrano eliminiše punu nezavisnost Letonske pravoslavne crkve i de facto promijeni njezin kanonski status.
„Sa ovim izmjenama zakona, letonska država će priznati da je Letonska pravoslavna crkva potpuno nezavisna i autokefalna i da ne zavisi ni od jedne druge crkve van Letonije. Kada zakon stupi na snagu, biće eliminisan svaki uticaj ili moć patrijarha u Moskvi nad našom Pravoslavnom crkvom“, rekao je Levits.
Letonija sada ima oko dva miliona stanovnika. Prema zvaničnim podacima, pravoslavci čine 370.000 ili 18% stanovništva Letonije i treća su po veličini vjerska zajednica; najveća zajednica, sa oko 700.000 vjernika su luterani, slijede katolici kojiih ima 500.000.
Etnički Letonci čine 62,10% stanovništva, a druga po veličini etnička zajednica su Rusi — 26,9%.
U vezi današnjih izmjena i dopuna zakona u Sajemu, saopšteno je da će Letonska pravoslavna crkva situaciju naknadno komentarisati.
Ruska pravoslavna crkva je već osudila proglašenje nezavisnosti Letonske pravoslavne crkve, prenosi TASS.
Nije jasno u kojoj mjeri je Letonska crkva uključena u izradu nacrta izmjena i dopuna zakona. Predśednik Levits je rekao da je Crkva o svemu obaviještena.
