Posmatrajući aktivu ukupnog bankarskog sektora u Crnoj Gori, ona je na godišnjem nivou povećana za 330 miliona eura u 2023. godini u odnosu na godinu ranije, navodi se u analizi portala Bankar.me, u kojem je objavljeno poslovanje banaka u protekloj godini.
Pojedinačno posmatrano najveću aktivu među bankama drži CKB banka, sa 1,73 milijarde eura sredstava na svojim bilansima tj 25,7 odsto ukupne bilanse mase svih crnogorskih banaka.
Druga banka u sistemu po veličini sopstvene aktive tj. tržišnog učešća jeste NLB banka koja sa svojih 972 miliona eura pokriva 14,4 odsto tržišta.
Na trećem mjestu sa 13,7 odsto bilansne sume svih banaka nalazi se Hipotekarna banka, koja je takođe uspjela tokom prošle godine da ojača svoju tržišnu poziciju u odnosu na sektor, te trenutno u svojim bilansima raspolaže sa 921 milion eura vrijednom imovinom.
Zanimljivo je istaći da tri najveće banke u sistemu raspolažu sa čak 54 odsto ukupne aktive bankarskog sektora naše zemlje.
Četrvtu poziciju pokriva Erste banka koja je takođe u godini za nama uspjela da ojača svoj bilans na skoro 819 miliona eura te trenutno drži 12,2 odsto tržišta kada je u pitanju ukupna bilansna suma banaka.
KREDITI
Najveći procenat ukupne aktive banke logično drže u kreditima datim krajnjim klijentima, ali je zanimljivo da to učešće godinama bilježi blagi pad. Tako su krediti 2020. godine činili 61,1 odsto ukupne aktive, pa 54 odsto 2021. godine, da bi na kraju 2023. godine taj udio bio 50,5 odsto. Iako kamatne stope na kredite bilježe rast, ovaj pad učešća kredita u ukupnoj aktivi nam govori da na tržištu nema toliko dobrih projekata i aplikanata koji bi omogućili bankama da jačaju stavku kredita identičnim tempom kao prethodnih godina.
CKB kao najveća banka je na kraju 2023. godina imala 1,13 milijardi neto kredita ili 33,4 odsto cijelog sektora, a NLB 583 miliona eura tj 17,1 odsto u odnosu na tržište. Ako tome dodamo i treću banku po kreditnoj izloženosti – Erste Banku koja u svojim bilansima ima preko 495 miliona eura kredita dolazimo do činjenice da 3 sistemske banke drže skoro 2/3 kreditnog portfelja svih banaka u Crnoj Gori.
POSLOVANJE BANAKA
Kamatne stope na kredite su posljednje dvije godine zabilježile rast u maltene svim segmetnima, dok su se na kraju prethodne godine najskuplje u prosjeku zaduživali građani – po prosječnoj ponderisanoj akvitnoj efektivnoj stopi od 7,48 odsto (uz godišnji rast prosječne kamatne stope od 0,33 procenta), kao i Vlada po PPEKS od 6,87 odsto, a zanimljivo je istaći da se Vlada prije 2 godine zaduživala po stopi nižoj u odnosu na aktuelnu za čak 3,4 procenta.
PROFIT
Najveći udio u ovako bombastičnom profitnom kolaču bankarskog sektora za 2023. godinu zauzima najveća banka u sistemu – CKB banka, koja je godinu za nama završila sa 55,57 miliona eura čiste zarade što predstavlja godišnji rast dobiti od 80 odsto.
Na drugom mjestu je druga banka po veličini u sistemu –NLB banka sa zabilježnih 26,61 miliona eura neto profita, dok je bronzanu medalju odnijela (što je za mnoge bilo iznenađenje) relativno mlada i po broju zaposlenih manja – Adriatic Banka koja je ostvarila 15,72 miliona eura čiste neto zarade.
Erste Banka je prošlu godinu završila sa 15,62 miliona eura zarade, dok prvu petorku po dobiti zaokružuje Hipotekarna banka sa ostvarenih 12,25 miliona eura profita uz godišnji rast profita od skoro 103 odsto.
Universal Capital Banka je prethodnu godinu završila sa rekordnih 8,26 miliona eura, slijedi Addiko banka sa 4,4 miliona eura neto zarade, dok su Zapad banka i Lovćen banka ostvarile takođe višemilionske profite (3,5 miliona eura Zapad banka i 3,3 miliona eura Lovćen banka). Ziraat banka je ostvarila 597 hiljada eura neto profita, dok je Prva banka ostvarila skromnih 76 hiljada eura neto pozitivnog rezultata.
Neto kamatni prihodi čine stavku koja je u najvećem dijelu zaslužna za ostvarenje ovako dobrih rezultata crnogorskih banaka.
Naime, povećanje kamatnih stopa na globalnim tržištima usljed brojnih kriza širom svijeta, vrlo je snažno uticalo i na kamatne prihode domaćih banaka. Sve banke u sistemu su zabilježile dvocifren procentualnih rast neto kamatnih prihoda u toku prethodne godine u odnosu na godinu ranije, dok je jedna banka zabilježila rast od čak 118 odsto (Adriatic banka).
Neto rezultat od kamata cijelog sektora je bio bolji za čak 37,4 odsto na godišnjem nivou, a najbolji rezultat je ostvarila CKB banka sa više od 76,6 miliona eura neto zarade od kamata.
Na drugoj poziciji po neto kamatnim prihodima nalazi se NLB banka sa neto prihodovanih 40,5 miliona eura, zatim slijedi Erste banka sa 30 miliona neto pozitivnog kamatnog rezultata.
Ništa manji značaj za poslovni rezultat banaka nisu tokom prošle godine imali i neto prihodi od naknada, a većina banaka se mogla pohvaliti i rastom neto prihoda od ove bilansne stavke tokom prethodne godine.
Jedina banka koja je tokom 2023. godine zabilježila manje neto prihoda od naknada u odnosu na godinu ranije jeste Universal Capital Banksa neto rezultatom po ovoj stavci od 5,27 miliona eura tj. 6,6 odsto manjim nego 2022. godine.
Najveći, trocifreni rast stavke neto prihoda od naknada zabilježila je tokom prethodne godine Lovćen banka koja je ostvarila neto prihod od 2,7 miliona eura tj. 1,47 miliona eura više nego godinu ranije.
Najveće neto prihode po ovoj stavci bilježi takođe CKB banka sa 18 miliona neto rezultata od naknada, dok drugo mjesto zauzima Hipotekarna banka koja je tokom prethodne godine od provizija zaradila čak 11,66 miliona eura.
